ชื่อวิทยาศาสตร์ Molineriala tifolia Herb. ex Kurz
ชื่อวงศ์Hypoxidaceae
ไม้ล้มลุก ลักษณะคล้ายพืชพวกปาล์ม ใบ เดี่ยว เรียงสลับติดกันที่โคนต้น รูปขอบขนานแกมรูปใบหอก คล้ายใบปาล์ม ปลายใบเรียวแหลม โคนใบสอบแคบ โคนแผ่กว้างหุ้มลำต้น
ดอก ช่อแบบช่อรูปทรงกระบอกปลายแหลม ดอกสีเหลือง มี 6 กลีบ โคนกลีบเชื่อมติดกัน
ผล แก่สีขาวถึงแดง ขนาดยาว 4-5 เซนติเมตร ส่วนที่ด้านขั้วป่องออกเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 เซนติเมตร และค่อยๆ เรียวไปทางปลายผล
—————————–
ประโยชน์ของ “ว่านสากเหล็ก”
ยาพื้นบ้านอีสานใช้ ราก ฝนทา แก้สิวฝ้า ยาพื้นบ้านภาคใต้ใช้ เหง้า 30-60 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น ลดอาการปวดประจำเดือน
ราก 10-15 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น รับประทานเป็นยาชักมดลูก เช่น คลอดบุตรใหม่ๆ มดลูกลอย เพราะความอักเสบ เนื่องจากความเคลื่อนไหวของมดลูกจากที่เดิมให้เป็นปกติ วิธีใช้คือนำรากมาหั่นบางๆ ตากแห้ง ดองสุราหรือบดรับประทาน ชักมดลูกให้เข้าอู่ แก้มดลูกอักเสบ บำรุงกำลัง ปรุงยาขัดผิว แก้สิวฝ้า จุดด่างดำบนใบหน้า ทำให้หน้าขาว
ดอก 100-150 กรัม ราก 10-15 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะ
—————————–
ยาสตรีที่มี “ว่านสากเหล็ก” เป็นตัวยาสำคัญ เช่น เป็นส่วนผสมในยาสมุนไพร ของ ยาสตรี และ อื่นๆ เป็นต้น
ขอบคุณข้อมูลประกอบจาก :
มติชนสุดสัปดาห์ โดย คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดล